- Nederlands
Toen torenhoge energieprijzen de bedrijfscontinuïteit bedreigden, wendde Rosa Danica A/S, een toonaangevende Deense producent van potplanten, zich tot Hortilux voor advies over manieren om de belichtingskosten te verlagen. Ondanks enige bedenkingen bij LEDs besloot het bedrijf te investeren in een hybride HPS/LED-systeem. “Ik heb nu absoluut geen twijfels meer over LED. De besparingen komen overeen met onze berekeningen en dit jaar hebben we de beste productkwaliteit ooit bereikt”, zegt eigenaar en CEO Torben Moth Madsen.
Rosa Danica A/S produceert jaarlijks ongeveer 10,5 miljoen planten op 11 hectare en is met ongeveer honderd medewerkers een van de toonaangevende telers van potplanten in Denemarken. Eigenaar en CEO Torben Moth Madsen richtte het bedrijf samen met zijn vrouw op in 1987, oorspronkelijk als een kleine komkommerkwekerij, voordat het geleidelijk evolueerde naar de productie van potrozen, Campanula en Schlumbergera. Tegenwoordig worden de planten van het bedrijf verkocht via talloze grote supermarkt-, doe-het-zelf- en tuinierketens in heel Europa.
Donkerder deel van Europa
“Ons doel is om mooie en duurzame potplanten te leveren in precies de kleuren waar de consument om vraagt”, aldus Madsen. “We produceren bijna het hele jaar door, maar ons belangrijkste verkoopseizoen voor rozen loopt van Valentijnsdag tot en met augustus. Vervolgens beginnen we in het vroege najaar met de opbouw voor de productie van volgend jaar. We bevinden ons echter in het donkere deel van Europa. In de winter hebben we bijvoorbeeld 15% minder licht dan in Nederland en bij ons komt de lente doorgaans twee weken later dan in Amsterdam. Dit betekent dat we groeilicht nodig hebben, omdat rozen zeer gevoelige planten zijn. Als je niet de juiste temperatuur en lichtniveaus handhaaft, kun je talloze problemen met ziekten krijgen, vooral meeldauw”, legt hij uit.
Daarom maakt het bedrijf vanaf het begin gebruik van assimilatiebelichting. “Wij zijn altijd blij geweest met de HPS-lampen, die we al zo’n 15 jaar bij Hortilux afnemen. In de loop der jaren hebben we een aantal proeven met LED-belichting gedaan, maar we waren er nog steeds niet van overtuigd dat dit de juiste keuze was voor rozen. We hadden zowel de warmte van de HPS-lampen als het licht nodig”, herinnert Madsen zich. “Maar in 2022 steeg onze energierekening enorm – van slechts een paar cent naar 50 cent per kilowatt. We begonnen ons af te vragen of we überhaupt wel verder konden met het bedrijf. Maar ik wilde onze medewerkers, van wie velen al enkele jaren of zelfs decennia bij ons werken, niet in de steek laten.’
Nieuwe oplossing nodig
“We berekenden dat we ons energieverbruik met 50% moesten verminderen om te kunnen blijven functioneren”, vervolgt hij. “Onze verwarmingskosten waren dankzij het gebruik van stadsverwarming al vrij laag, dus besloten we enkele berlichtingsleveranciers uit te nodigen om enkele mogelijke oplossingen met ons te komen bespreken. Uiteraard stond Hortilux bovenaan onze lijst vanwege onze langdurige en hechte relatie.”
Het Hortilux-team stelde een hybride LED/HPS-systeem voor. Dit zou de energie-efficiëntievoordelen van LED-belichting bieden, maar met de extra mogelijkheid om de HPS-lampen aan te zetten als er warm licht nodig was.
“Het project verliep verrassend snel: de eerste lampen werden ongeveer acht weken na ons eerste gesprek geleverd”, herinnert de CEO zich.
Slapeloze nachten
Het nieuwe systeem werd door Kemp & Lauritzen geïnstalleerd voor 3 hectare rozenproductie op de grootste locatie van de teler, wat ongeveer de helft van het totale productiegebied daar beslaat. “Het was een directe plug & play-uitwisseling van 1.000 W HPS naar 1.000 W LEDs. Maar het was voor mij een behoorlijk spannende tijd vlak nadat de nieuwe lampen waren gemonteerd. Ik had een paar slapeloze nachten toen ik eraan dacht hoe lastig het zou zijn als het systeem niet zou werken”, geeft hij toe. “Natuurlijk waren we gewend aan het gele licht van de HPS-lampen, dus moesten we wennen aan het ‘kleurloze’ LED-licht. Na een paar weken voelde ik me een stuk gelukkiger, toen we zagen dat de planten goed groeiden.”
“Een andere grote vraag was of het systeem daadwerkelijk de energiebesparing zou opleveren, in lijn met onze berekeningen”, zegt hij. “Maar ik ben blij om te kunnen zeggen dat de resultaten uit de praktijk heel dicht bij de voorspellingen liggen. Ons huidige stroomverbruik is iets hoger dan verwacht, maar dat komt omdat we te voorzichtig zijn geweest uit angst de planten niet voldoende licht te geven. Volgend jaar zullen we veel meer ervaring hebben en minder bang zijn.”
Beste productkwaliteit en geen verspilling
Ook kwalitatief is Madsen meer dan tevreden over het hybridesysteem. “Het werkt briljant. Ik heb nog nooit zoiets gezien”, roept hij uit. “Ik heb nu absoluut geen twijfels meer over LED. Dit jaar hebben we de beste productkwaliteit ooit bereikt. Bij het sorteren van de planten vlak voor verzending hebben we zeker een veel lager B-kwaliteitspercentage. En zelfs in de donkerste periodes zijn vrijwel alle planten robuust genoeg om een volwaardig product te worden, waardoor we vrijwel geen verspilling hebben.”
Hoe heeft het nieuwe hybride systeem precies bijgedragen aan deze verbeteringen in de plantkwaliteit? “In het verleden zagen we dat naarmate de planten volwassener werden en het blad dichter werd, sommige van de onderste bladeren in de potten geel werden omdat ze niet genoeg licht kregen. Nu lijkt het erop dat het LED-licht veel beter door het blad dringt, tot aan de basis van de planten, waardoor het probleem met gele bladeren nu vrijwel volledig is verdwenen”, zegt Madsen.
De juiste mensen met de juiste kennis
“Hortilux heeft ons uitstekend ondersteund, inclusief tekeningen voor de juiste installatie van de lampen en hulp bij de verschillende soorten lenzen om het licht correct te verdelen”, voegt hij eraan toe. “Paul van der Valk, ons belangrijkste aanspreekpunt bij Hortilux, kent ons bedrijf zeer goed en heeft de juiste mensen met de juiste kennis kunnen betrekken om dit project tot een goed einde te brengen.”
In de laatste fase van het project heeft de teler een deel van de kas voorzien van de nieuwe dimbare LED-lampen van Hortilux. “Deze werken ook heel goed. Eigenlijk hebben we daar alle HPS-lampen al verwijderd, omdat we beseften dat we ze al maanden niet meer hadden gebruikt. En ik betwijfel of we ze in de toekomst nog hard nodig zullen hebben, vooral omdat de winters milder lijken te worden”, zegt Madsen. “Nu we weten dat LED echt werkt, kan ik niet wachten om het in de resterende drie hectare van onze rozenproductiefaciliteit te installeren – en misschien niet eens als hybride systeem in de toekomst, maar 100% LED”, besluit hij.
